آموزش نقشه خوانی و نقشه کشی ساختمان (مهندس عبدی)
یکی از نیاز های یک مهندس،تسلط به نقشه کشی و نقشه خوانی ساختمان است. در این مقاله به آموزش نقشه خوانی و نقشه کشی ساختمان خواهیم پرداخت.
منظور از نقشه خوانی ساختمان چیست؟
نقشه خوانی به منظور فهمیدن اطلاعات درج شده در نقشه های مختلف اعم از پلان پارکینگ،زیرزمین، همکف،طبقات و…. میباشد لازم به ذکر است این اطلاعات در نقشه های مختلف بر اساس فاز ۱ و فاز دو بودن نقشه جزئی و یا دقیق خواهند بود.
منظور ازنقشه کشی ساختمان چیست؟
نقشه‌کشی ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
ترسیم فنی: ترسیم نقشه فنی که در مهندسی‌های مرتبط با راه و ساختمان، معماری ،عمران برق و مکانیک کاربرد دارد.
نقشه‌نگاری: ترسیم نقشه زمین
چرا باید به نقشه خوانی و نقشه کشی ساختمان تسلط داشته باشیم؟
اگر مهندس معمار هستید!!!!!! برای ترسیم و پیاده کردن ایده های طراحی خود به نقشه کشی و بطبع به نقشه خوانی نیاز دارید.
اگر مهندس سازه هستید!!!!!!، برای مدل سازی نیاز داره به مهارت نقشه خوانی ساختمان. زیرا مدل سازی از روی نقشه معماری انجام می شود.همچینین برای ترسیم مدل نهایی به نقشه کشی نیاز دارید.
اگر مهندس ناظر هستید!!!!!! برای نظارت نیاز هست که به نقشه خوانی معماری ،سازه و تاسیسات تسلط داشته باشد .وظیفه مهندس ناظر این هست که آنچه که اجرا شده رو با آنچه که در نقشه تایید شده موجود است را مطابقت بدهد.
اگر مهندس مجری هستید!!!!!! با توجه به اینکه ساختمان باید دقیقاً مطابق نقشه های تایید شده اجرا شوند ، برای پیاده کردن نقشه صحیح به تسلط به نقشه خوانی نیاز دارید. گاهی وقت ها، ممکن است نقشه های ساختمان با ابعاد زمین مطابقت نداشته باشه. وظیفه مهندس مجری است که قبل از اجرا نقشه ها را بررسی دقیق به عمل بیاورد. اگر مغایرتی در نقشه ها بود آن ها را به مالک و مراجع ذیصلاح گزارش کند.
نقشه خوانی و نقشه کشی بخش های مختلف نقشه های معماری
پلان ها:
مهم ترین بخش در نقشه خوانی و نقشه کشی ساختمان نقشه های معماری می باشد . پلان یک برش افقی از ساختمان در ارتفاعی مشخص که بیشترین اطلاعات را به ما بدهد،می باشد ، که در آن فضا ها و تیغه چینی ها، نمایش داده می شود. هر طبقه باید در پلان جداگانه ای ترسیم شود. مگر اینکه فضا ها در طبقات مختلف یکسان و تیپ باشند. طبقاتی که به صورت تیپ اجرا می شوند می توان در یک پلان با عنوان پلان تیپ طبقات نمایش داد.
معمولاً در نقشه های معماری پلان دیگری هم نمایش داده می شود که پلان مبلمان نامیده می شود. در این پلان، طرح پیشنهادی معمار، برای دکوراسیون داخلی و چینش لوازم منزل نمایش داده می شود. از این طریق میتوان به مقیاس و تناسبات درست فضاها پی برد.
مانند: وسایل اصلی آشپزخانه، مبلمان و میز و صندلی پذیرایی ، توالت و روشویی در سرویس ها و تخت خواب در اتاق خواب ها.
مقطع و یا برش:
یک نمای عمودی از فضای داخل ساختمان است. مقطع ساختمان معمولا در دو جهت متعامد به صورت طولی و عرضی نمایش داده می شود. برش ساختمان نیز بهتر است به صورت مقیاس بندی شده کشیده شود.
مقطع نیز مانند پلان از بخش های پر کاربرد نقشه خوانی ساختمان است. می توان از آن موارد زیر را دریافت کرد:
ارتفاع ساختمان
ارتفاع هر طبقه (پارکینگ، طبقات مختلف و …)
سرگیری پلکان طبقات روی هم
تراز ارتفاعی کف تمام شده هر طبقه
ضخامت سقف ها
و….
سعی داریم در مقاله آموزش نقشه خوانی و نقشه کشی ساختمان به تفاوت نقشه های فاز یک و فاز دو بپردازیم.
نما :
یک تصویر عمودی از فضای خارج ساختمان است ، که در آن جانمایی پنجره ها ،نوع مصالح طراحی شده و ورودی ها اعم از پیاده و سواره مشخص می شود.
جزییات اجرایی ( Details):
جزییات اجرایی بعضی از قسمت ها مانند کفسازی طبقات، کفسازی بام، جزییات اجرایی دیوار ها و… در شیت جزییات اجرایی نمایش داده می شود.
در نقشه فاز ۱، تعداد جزییات اجرایی نمایش داده شده، محدود می باشد (جزییات اجرایی مربوط به مبحث ۱۹ مهم ترین آن است) .
برخی دیتایل ها، به صورت تمپلیت آماده وجود دارد. احتیاجی به ترسیم دوباره نیست.
در نقشه های فاز ۲ تعداد دیتایل ها بیشتر و کاملا منطبق بر پروژه مورد نظر می باشد.
جزییات اجرایی پنجره در نقشه های فاز ۱ و فاز ۲ از اهمیت بالایی برخوردار است
راه پله :
باکس راه پله از اهمیت ویژه ای برخوردار است. راه پله هم در پلان نقشه ها نمایش داده می شود هم در برش. در نقشه خوانی ساختمان، بیشتر از پلان، برای بررسی راه پله استفاده می شود.
آسانسور:
آسانسور به صورت یک باکس مستطیل نمایش داده می شود. ابعاد استاندارد آسانسور، در نقشه معماری نمایش داده می شود. این ابعاد باید دقیقاً در اجرا رعایت شود. که ابعاد تمام شده (بعد از نازک کاری) است.
انباری ها:
واحد های انباری، معمولاً در زیر زمین اجرا می شود. اجرای انباری، در پشت بام، ممنوع است.
پیش بینی انباری برای ساختمان، الزامی نیست. معمولاً از فضاهای تلف شده در زیر زمین ها، برای طراحی انباری استفاده می شود.
تایتل و یا جدول متراژ کاربری ها:
در نقشه خوانی ساختمان، برای کسب اطلاعات دقیق از ساختمان، مثل تعداد طبقه و تعداد واحد در هر طبقه ومساحت های هر کدوم و … جدولی با عنوان تایتل زیربنا در نظر گرفته می شود.
نکته : پروانه ساختمانی با توجه به این جدول صادر می شود. مهندس معمار باید در محاسبه مساحت ها، دقت کند. این امکان در نرم افزار Auto cad وجود دارد که با دستور area و انتخاب هر محدوده دلخواه ، مساحت فضای مورد نظر را بدست آورید.
نکته تکمیلی ویژه آموزش فاز یک و ضوابط شهرداری :
سایت پلان :
در نقشه سایت پلان موقعیت و ابعاد کلی پروژه و مجاور ها و گذر های اطراف رو نمایش می دهند.
این نقشه معمولاً با مقیاس ۱به ۲۰۰ نمایش داده می شود. یعنی هر یک سانتی متر ۲ متر هست.
از جمله اطلاعاتی که در نقشه خوانی ساختمان از سایت پلان میشه بدست آورد:
محل خرپشته و عبور رایزر ها ( کانال کولر )
موقعیت حیاط و رمپ ها
موقعیت و مساحت پاسیو ( در صورت وجود)
مقیاس نقشه های ساختمان:
دانستن مقیاس یکی از نکات مهم در نقشه خوانی ساختمان است.
معمولاً پلان نقشه های فاز ۱ در مقیاس ۱/۱۰۰ هستند. یعنی هر یک سانتی متر در نقشه معادل یک متر است.
همچنین پلان نقشه های فاز ۲ در مقیاس ۱/۲۰۰ هستند.
تشخیص نوع اسکلت در آموزش نقشه خوانی و نقشه کشی ساختمان:
اسکلت بتنی معمولا ً در نقشه های معماری به صورت، مربع مستطیل هستند. در اسکلت فلزی، معمولاً به شکل همون مقطع تیر ورق یا باکس یا تیرآهن دوبل نمایش می دهند.
در نقشه خوانی ساختمان حتماً به این نکته توجه داشته باشید، که ستون ها نیز باید در پلان، با مقیاس ترسیم شده باشند. به خصوص در نقشه خوانی ساختمان در ساختمان های بتنی به این موضوع توجه داشته باشید.
حداقل ابعاد اجرایی ستون،توجه به ضوابط مقررات ملی ساختمان و ساخت و سازهای امروزی،کمتر از ۳۰ در ۳۰ نیست.