مختصری از معماری مینمالیست (مدرس: منوچهر عبدی)

معماری مینیمالیست

مدرس: استاد منوچهر عبدی

instagram: manoochehrabdi

mobile: [phone]

 

مینیمالیست یکی از مهمترین جنبش‌های هنری در قرن بیستم و اوایل قرن بیست‌و‌یکم است. شاید این سبک جالب‌ترین یا محبوب‌ترین سبک طراحی نباشد، اما به طور حتم تقریباً بیشترین نفوذ را در حوزه‌های مختلف هنری یا طراحی داشته است. امروزه به وضوح شاهد هستیم که  همه چیز از معماری گرفته تا طراحی سخت‌افزار، خودرو، فیلم، بازی، وب و طراحی‌های بصری و مواردی از این دست تحت تأثیر مینیمالیسم قرار گرفته‌اند. در ادامه برای بررسی این سبک از طراحی همراهمان باشید.

مقدمه

ممکن بسیاری از افراد ندانند مینیمالیسم چیست، اما احتمالاً در حال استفاده از دستاوردهای جنبش مینیمالیست هستند یا از یک طراحی مینیمالیستی دیدن می‌کنند. علت نفوذ مینیمالیست در بسیاری از زمینه‌ها نسبت به سایر سبکها کمتر شناخته شده است و شاید دلیل آن این باشد که مینیمالیست بیشتر مجموعه‌ای از اصول است تا صرفاً یک سبک. به همین دلیل طراحانی که خارج از حوزه معماری و طراحی صنعتی فعالیت می‌کنند نیز می‌توانند از آن در طرح‌های خود استفاده ونتایج نهایی را بهبود بخشند. مینیمالیست بر خلاف بسیاری از سبک‌ها پر زرق‌‌وبرق نیست اما تاثیرگذار و گسترده است.

طراحی مینیمالیستی چیست؟

مینیمالیسم جنبشی است که از قرن بیستم آغاز شده و تا به امروز نیز ادامه دارد. طرح مینیمالیستی، طرحی است که در آن فقط به عناصر اساسی بسنده شده است. جمله معروف ” کمتر بیشتر است” از لودویگ میس وان در روه معمار شهیر قرن بیستم  به عنوان بیانیه غیر‌رسمی برای طراحی مینیمالیستی شناخته می‌شود. همچنین باکمینستر فولر معمار نیز شعار ” انجام کار بیشتر با کمتر” را در ارتباط با مینیمالیست بیان کرده است. این دو شعار نمایانگر ذات مینیمالیست  بوده و چیز دیگری برای اضافه کردن به آن وجود ندارد، غیر از تکرار اینکه طراحی مینیمالیستی بیشتر از یک طراحی بصری یک اصل است.

تاریخچه مختصری از طراحی مینیمالیستی

جنبش مینیمالیست در اویل قرن بیستم و در سال ۱۹۲۰ از حوزه معماری آغاز شد. پس از جنگ جهانی اول، میس وان در روه از نخستین معماران برجسته در بکارگیری اصولی در طراحی های خود بود که معرف طراحی مینیمالیستی بودند. دلیل شروع معماری مینیمالیستی در دسترس بودن مواد مدرن مانند شیشه، بتون، فولاد و همچنین شکل گیری شیوه‌های استاندارد ساخت بود. این امر به طراحی و ساخت مؤثرتر ساختمان‌های مینیمالیستی کمک  شایانی کرد. این روند تا اواسط قرن بیستم توسط معماران و طراحان برجسته‌ای چون باکمینستر فولر ادامه پیدا کرد. وی گنبد‌هایی را با استفاده اشکال ساده هندسی طراحی کرده است که پس از گذشت سالها هنوز هم سر پا ایستاده‌اند و بسیار امروزی به نظر می‌رسند.

تمرکز روی سادگی به حوزه نقاشی، طراحی داخلی، مد و موسیقی نیز وارد شده است. به همین علت امروزه شاهد حضور مینیمالیسم در نقاشی، موسیقی و مواردی از این دست هستیم. به نقل از نقاش معروف فرانک استلا: “آنچه می‌بینید همان چیزی است که می‌بینید”. هنر مینیمال در دهه ۱۹۶۰ در آمریکا رشد چشمگیری داشت. نقاشان در برابر هنر انتزاعی-اکسپرسیونیسم واکنش نشان دادند و در آثار خود فقط از اشکال هندسی بدیع استفاده می‌کردند. همچنین این جنبش در طراحی محصولات مصرفی نیز تاثیر گذاشته است و نمونه‌های آن را می‌توان در بسیاری از لوازم مصرفی روزمره مانند مبلمان مشاهده کرد.

ریشه‌های طراحی مینیمالیستی

مانند هر چیز دیگر، طراحی مینیمالیستی تحت تأثیر موارد خاصی می باشد که پیش از آن رخ داده است. به طور خاص آنچه در طراحی مینیمالیستی تأثیرگذار بوده‌اند عبارتند از:

• جنبش هنری دی استیل
• اشخاصی مانند میس وان در روه
• طرح‌های  سنتی ژاپنی

دی استیل

دی استیل یک جنبش هنری در هلند بود که از سال ۱۹۱۷ آغاز شد و تقریباً تا اوایل دهه ۳۰ میلادی ادامه داشت. “دی استیل” به معنای “سبک” در زبان هلندی است. این جنبش شامل نقاشان، مجسمه سازان، معماران و طراحان بود. ویژگی اصلی دی استیل؛ خلاصه کردن طرح‌ها به شکل و رنگ اصلی خود است.

طرح‌های این این جنبش هنری داری خصوصیات زیر می‌باشند:

• خطوط افقی و عمودی
• اشکال مستطیل
• مقادیر اولیه سفید، سیاه و خاکستری است
• رنگهای اولیه آبی، قرمز و زرد
• عناصر یا لایه ها از یکدیگر تلاقی نمی‌کنند

 

میس وان در روه

لودویگ میس وان در روه یک معمار آلمانی بود که پیشگام معماری مدرن به حساب می‌آمد و سبک معماری وی در دوران پس از جنگ جهانی اول زمینه را برای طراحی مینیمالیستی فراهم کرد. او بسیاری از بناهای دیدنی از جمله کراون هال موسسه فنی ایلینویز و ساختمان سیگرام در نیویورک را طراحی کرده است. او کسی است که اصطلاح “کمتر بیشتر است” را محبوب کرده است. همانطور که قبلاً نیز اشاره شد این شعار یکی از بیانیه‌های غیررسمی برای طراحی مینیمالیستی است.وان در روه در طراحی‌های معماری خود به دنبال سادگی و شفافیت بود وعمده ویژگی‌های آثار او عبارتند از:

• استفاده از مواد مدرن مانند فولاد و صفحات شیشه
• داشتن یک چارچوب ساختاری حداقل
• داشتن فضای باز زیاد

طراحی سنتی ژاپن

بهره‌گیری از موارد مورد نیاز و عدم استفاده از موارد زاید و اضافی، همواره در طراحی سنتی ژاپن مورد توجه بوده است. با دقت و توجه به معماری و طراحی داخلی سنتی ژاپن متوجه می‌شویم که رنگها ساده بوده و خطوط و اشکال واضح هستند وتزیینات بسیاری کمی بکار گرفته شده است. بین طراحی ژاپنی و فرهنگ ژاپنی ارتباط عمیقی وجود دارد. فلسفه ذن و سادگی در فرهنگ ژاپنی تزریق شده است. همه تمرکز روی سادگی و فعالیت‌های مورد نظر قرار دارد و هر چیزی که برای فعالیت ضروری نباشد حذف می‌شود.

معمولاً طراحان مینیمالیستی بیشتر تحت تأثیر طراحی سنتی ژاپنی قرار می‌گیرند تا طراحی سنتی غربی مانند گوتیک یا ویکتوریا.

طراحان تاثیرگذار در مینیمالیست

مانند هر روند و حرکتی، در جنبش مینیمالیست نیز چند شخصیت اصلی برجسته‌تر و با نفوذ‌تر از بقیه ظاهر شده‌اند. از جمله شخصیت‌های تاثیر گذار در طراحی مینیمالیستی می توان به میس ون در روه، باکمینستر فولر در حوزه معماری ودیتر رامس در حوزه طراحی صنعتی اشاره کرد.

رویکرد صحیح عملی به طراحی مینیمالیستی

 در ادامه چند اصل مهم در رویکرد عملی صحیح برای طراحی مینیمالیستی آمده است.

• کمتر بیشتر است: فقط از عناصر لازم برای طراحی استفاده کنید. تاثیر اثر نهایی بیشتر از مجموع اجزای آن است.
• حذف موارد غیرضروری: عناصر غیر ضروری را در طرح‌های خود وارد نکنید. فقط آنچه را که برای محتوا و عملکرد لازم است بگنجانید.
• کاستن تا زمان شکسته شدن: عناصر را حذف کنید تا زمانی که طرح شما دیگر نتواند آنگونه که باید، کار کند. درست قبل از این مرحله، زمانی است که شما به حداقلی‌ترین طراحی ممکن دست پیدا کرده‌اید.
• تمام جزئیات مهم هستند: آنچه را برای باقی گذاشتن انتخاب می کنید بسیار مهم است، بنابراین به احساسی که می‌خواهید مخاطبان داشته باشید فکر کنید، سپس فقط روی جزئیاتی را که باعث ایجاد آن احساس می شود مانوور دهید.
• رنگ را به حداقل برسانید: فقط از رنگ‌هایی استفاده کنید که به خوبی با یکدیگر تعامل داشته باشند و احساسی را که می‌خواهید مخاطبان داشته باشند ایجاد کنند.
• فضای سفید بسیار حیاتی است : سعی نکنید همه مکان‌ها را پر کنید، درعوض از فضای سفید برای تأکید بر عناصر خاص استفاده کنید.